آکادمی از کنار «گذشته» گذشت

وقتی در آخرین ساعت‌های جمعه‌شب به وقت تهران اسامی 9فیلم خارجی‌زبان حاضر در فهرست اولیه اسکار هشتاد و ششم اعلام شد، نخستین واکنش رسانه‌های جهان به این فهرست، بهت ناشی از غیبت «گذشته» اصغر فرهادی بود.

سایت معتبر اسکرین دیلی در صفحه اول خود و زیر سرخط خبر اعلام فهرست اولیه اسکار فیلم‌های خارجی‌زبان، به غیبت نمایندگان ایران و عربستان در این فهرست واکنش نشان داد و آن را از شگفتی‌های این دوره دانست. سایت اینترنتی نشریه معتبر هالیوود ریپورتر هم در گزارشی جداگانه و مفصل به انتخاب‌های این دوره اعضای آکادمی اسکار خرده گرفت و چند فیلم ازجمله گذشته را شایسته حضور در میان 5 نامزد نهایی اسکار 2014ذکر کرد.

تیم گری، دبیر بخش جوایز ورایتی هم مشخصا به غیبت 4 فیلم در فهرست اولیه اسکار اشاره کرد؛ «گلوریا» از شیلی، گذشته از ایران، «والسا؛ مرد آرزوها» به کارگردانی آندری وایدا از لهستان و در نهایت «وجده» از عربستان سعودی. گری در ادامه غیبت نماینده سینمای فرانسه را هم نکته‌ای مهم دانسته و افزوده است: سینمای روسیه با «استالینگراد» بدور بوندارچوک امید فراوانی به درخشش در اسکار 2014داشت اما حتی نتوانست به فهرست 9فیلم برگزیده راه یابد.

بدون حضور رقبای جدی مثل گذشته، 9فیلم برگزیده حاضر در فهرست اولیه اسکار خارجی‌زبان باید کمتر از یک‌ماه دیگر برای مشخص شدن 5 نامزد نهایی این رشته منتظر بمانند. «شکار» توماس وینتربرگ از دانمارک، «زیبایی بزرگ» پائولو سورنتینو از ایتالیا و «فروپاشی حلقه شکسته» فلیکس فان گرونینگن از بلژیک ازجمله پرامیدترین فیلم‌های حاضر در میان 9فیلم فهرست اولیه بخش فیلم خارجی‌زبان جوایز اسکار 2014هستند.

با حذف 2 فیلم وجده و گذشته، شرکت سونی پیکچرز کلاسیکس به شکلی کاملا عجیب از بخش فیلم خارجی‌زبان دور ماند. این در حالی است که فیلم‌هایی که این شرکت در آمریکای شمالی توزیع‌ کرده، اسکار فیلم خارجی‌زبان 4 دوره اخیر را از آن خود کرده‌اند. در 2 سال گذشته «عشق» میشاییل هانکه و «جدایی نادر از سیمین» فرهادی رقبای جدی این بخش بودند. امسال هیچ فیلمی پیشتاز نیست و در این شرایط شاید شکار از دانمارک و زیبایی بزرگ از ایتالیا تحسین‌شده‌ترین فیلم فهرست کوتاه باشند.

مایکل بارکر، مدیر سونی پیکچرز کلاسیکس در این‌باره گفت: بسیاری ازجمله خودم فیلم گذشته را اصلی‌ترین گزینه برای انتخاب در میان فهرست 9فیلم بهترین فیلم خارجی‌زبان می‌دانستند اما این بخش از آکادمی اسکار همواره به‌ویژه در سال‌های اخیر با شگفتی‌هایی همراه بوده که برخی از آنها مطابق با میل و برخی هم برخلاف میل ما بوده‌اند.

مستند «تصویر گمشده» از کامبوج، فیلم رزمی «استاد بزرگ» از هنگ‌کنگ، «دو زندگی» از آلمان، «دفتر یادداشت» از مجارستان، «یک بخش از زندگی آهن‌جمع‌کن» از بوسنی و هرزگوین و «عمر» از فلسطین دیگر فیلم‌های فهرست کوتاه هستند. دنیس تانوویچ کارگردان یک بخش از زندگی آهن جمع‌کن کارگردان فیلم «سرزمین بیطرف» است که سال 2002برنده اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد.

امسال برای نخستین بار 76کشور نمایندگان خود را برای رقابت در بخش فیلم خارجی‌زبان به آکادمی هنرها و علوم تصاویر متحرک معرفی کردند؛ داوطلبانی از تمام شاخه‌های آکادمی - که کمیته عمومی بخش فیلم خارجی‌زبان را تشکیل می‌دهند - در 2‌ماه گذشته فیلم‌های واجد شرایط را دیدند و بر مبنای امتیاز 6تا 10به آنها نمره دادند. 6 فیلم با بالاترین متوسط امتیاز کمیته عمومی وارد فهرست اولیه شدند. سپس 20عضو کمیته اجرایی بخش فیلم خارجی‌زبان 3 فیلم دیگر را انتخاب کردند.

از این پس، 2 کمیته ویژه یکی در نیویورک و دیگری در لس‌آنجلس‌ ماه ژانویه فیلم‌های فهرست کوتاه را در 3‌روز می‌بینند و بعد درباره 5‌نامزد نهایی تصمیم می‌گیرند. اسامی 5‌نامزد نهایی بخش فیلم خارجی‌زبان پنجشنبه 16ژانویه (26دی) همراه با نامزدهای دیگر بخش‌ها اعلام می‌شود. هشتاد و ششمین دوره جوایز آکادمی یکشنبه دوم مارس (بامداد دوشنبه 12اسفند به وقت ایران) در دالبی تیه‌تر در هالیوود‌اند هایلند لس‌آنجلس برگزار خواهد شد.

فهرست کوتاه نامزدهای بخش فیلم خارجی‌زبان عبارتند از: «فروپاشی حلقه شکسته» فلیکس فان گرونینگن از بلژیک، «یک بخش از زندگی آهن‌جمع‌کن» دنیس تانوویچ از بوسنی و هرز‌گوین، «تصویر گمشده» ریتی پن از کامبوج، «شکار» توماس وینتربرگ از دانمارک، «دو زندگی» گئورگ ماس از آلمان، «استاد بزرگ» وونگ کار وای از هنگ کنگ، «دفتر یادداشت» یانوش ساس از مجارستان، «زیبایی بزرگ» پائولو سورنتینو از ایتالیا و «عمر» هانی ابواسد از فلسطین.